Blue Monday (deprimaandag) is de naam voor de meest deprimerende dag van het hele jaar. De vader van ‘blauwe maandag’ is de Britse psycholoog Cliff Arnall. In 2005 bedacht hij een volgens hem wetenschappelijk verantwoorde formule. Daaruit moest blijken dat de meeste mensen zich treurig, neerslachtig of weemoedig voelen op de maandag van de laatste volle week in januari. Dit zou komen doordat goede voornemens mislukt zijn en vakanties nog ver weg lijken. Bovendien zijn de dagen nog donker en is de maandag voor veel mensen de eerste dag van de werkweek. Arnall werd in academische kringen overladen met kritiek. Desondanks wijden veel grote kranten en andere media jaarlijks aandacht aan dit fenomeen. Hoe je Blue Monday, de derde maandag in januari, ook bekijkt, op een wetenschappelijke manier of als amateurpsycholoog, in onze praktijk is het overduidelijk dat oververmoeide mensen al ver voor de kerstdagen doorgaan op hun laatste restjes energie. Vaak met de opmerking: “straks heb ik twee weken vrij, dan rust ik wel weer uit, dan komt het wel goed”. Ze voelen zich vermoeid en soms neerslachtig, maar persen toch nog even de laatste restjes energie uit hun lijf.
Goed voelen en pijn vermijden
Waar komt die ontkenning van hoe moe je je werkelijk voelt toch vandaan? Waarom willen we ons niet slecht voelen? Moet dat altijd weggepoetst worden? Zeggen we massaal “komt wel goed….even rust en dan kan ik er wel weer tegenaan”? Het is goed om te weten dat de belangrijkste drijfveren van mens en dier zich goed voelen en het vermijden van pijn zijn. Sturen op goed voelen en pijn vermijden is ons overlevingsmechanisme. Je moet door in het leven en overleven. Zo stuurt ons systeem ons naar goed voelen of het vermijden van gevaar, pijn en (oude) angsten. Goed voelen stuurt ons weer naar plezier maken, comfort zoeken, eten, drinken, verslavingen en dergelijke. Pijn vermijden houdt ons weg bij alles wat we niet willen ervaren, niet willen voelen en zelfs ontkennen. Zo kunnen we wel een paar jaar doorgaan, ondanks de uitdagingen en kleine waarschuwingen die het lichaam af en toe geeft. Helaas slaat het lichaam alle stress, angsten en nare gevoelens op die dagelijks als emoties of prikkels aangevoerd worden. En op een dag is het lichaam vol, als een vat vol emoties, chronische stress en onderliggende angsten. Het lichaam kan al die gevoelens en stress niet meer verwerken.
Chronische stress
Te lange tijd stress zonder rust in de avond of weekenden lijdt tot chronische stress: De hypofyse herkent te veel en te lang stress en zendt daardoor continu stressprikkels naar de bijnieren om meer adrenaline aan te maken. De bijnieren kunnen die voortdurende signalen om adrenaline te leveren op een bepaald moment niet meer aan en raken uitgeput, met alle gevolgen van dien. Het autonome zenuwsysteem staat nu continu aan, raakt overbelast en een teveel aan cortisol in ons bloed houdt ons ‘s nachts klaarwakker. Het immuunsysteem wordt door bijnieruitputting uitgehold en de darmflora waar het immuunsysteem wordt opgebouwd, raakt schraal en kan geen voedingsstoffen meer uit onze voeding halen. De serotonine die ons voorheen blij maakte en die in onze darmen wordt opgebouwd, kan niet meer worden aangemaakt. Daardoor krijgen we teveel negatieve, soms zelfs depressieve buien. We zijn niet klinisch depressief, maar we voelen ons wel te vaak neerslachtig. Het verbaast ons dus niet dat dit er allemaal uitkomt op een Blue Monday, drie weken na een kerstvakantie die niet genoeg rust gaf.
Blue Monday als signaal
Blue Monday mag van ons een nationaal signaal worden dat we het komend jaar meer rust nemen; de telefoon vaker wegleggen; het weekend bedoeld is voor ontspanning; een strandwandeling niets kost maar veel oplevert en we ons meer en vaker in het jaar bewust gaan zijn van de beperking van ons stresssysteem. Geef jouw Blue Monday volgend jaar met de adviezen van Unlimited People een vrolijke kleur! Barbara Kok Unlimited People & Burnoutpoli.com
