Wat gebeurt er op dat moment dat het echt mis gaat?
Dat is natuurlijk voor iedereen anders. Aan de hand van persoonlijke ervaringen van burn out cliënten Kas, Anne en Daya nemen we je mee in hoe het kán zijn. Die dag dat het echt niet meer gaat, en de tijd erna.
Kas beschrijft het moment dat hij brak
“Ik kan me het moment dat het niet meer ging nog goed herinneren. Dat was echt heftig. Ik ging naar de huisarts omdat ik dacht dat ik oorontsteking had. Ik had steeds holteontstekingen en eigenlijk was ik continu ziek – terwijl ik daarvoor nooit ziek was. Toen zei mijn huisarts: Je oren zien er goed uit. Maar hoe gaat het met je? Toen ben ik alleen maar gaan huilen. En ik huilde nooit, echt nooit.”
Ook Anne ziet haar breekpunt nog voor zich
“Het was een heel zonnige ochtend in augustus. Ik had net een vroege zakelijke afspraak gehad en wilde op mijn fiets stappen, toen ik mezelf voelde bevriezen. Ik kan het niet anders beschrijven. Ik staarde naar mijn fietsslot in een soort blinde paniek: alsof ik absoluut geen idee meer had hoe ik alles dat van mij verwacht werd, zou moeten doen. Ik wist niet eens hoe ik weer thuis moest komen. Het was eng. Ik ben ingestort en heb een paar dagen in bed doorgebracht. Ik was zó ongelooflijk moe. Daarna verplaatste ik me wat meer naar de bank, maar ik knapte niet snel op – zoals ik normaal wel gewend was. Ik was alleen maar moe, en mat.”
Bij Kas uitte de ‘break down’ zich sterk fysiek
“Ik had steeds meer pijn in mijn hele lichaam. De door mijn huisarts voorgeschreven pijnstillers werkten niet, alleen een paar glazen alcohol ’s avonds hielpen om de lichamelijke pijn te verdoven en te kunnen slapen. De dag nadat ik bij de huisarts was geweest, werd ik wakker, en toen kon ik mijn bed niet meer uitkomen. Zelfs mijn armen optillen lukte niet. Ik heb er 20 minuten over gedaan om vanuit mijn bed, kruipend, naar de bank te komen. Daar heb ik mijn vader gebeld. Dat raakt me nu nog, dat is echt hele heftige paniek.”
Wat ging er aan deze ervaringen van burn out cliënten vooraf?
Aan deze ervaringen van burn out cliënten gingen vaak maanden of zelfs jaren van opgebouwde chronische stress vooraf.
Kas vertelt hoe wat er vooraf ging aan zijn burn out
“Ik denk dat het 5 jaar daarvoor al was ingezet. Mijn stress was voor 80% werk gerelateerd. Ik had een werkgever die echt een schrikbewind hanteerde. Ik zei altijd tegen mezelf dat ik daar niet gevoelig voor was. Maar niets was goed. Je hoorde altijd alleen maar wat fout ging. En je wist nooit waar je aan toe was. Zelfs als ik vakantie wilde opnemen, hoorde ik maar niets. Ik deed er bijna alles, in m’n vrije tijd was ik nog dingen aan het regelen waar overdag geen tijd voor was. Dat kostte steeds meer energie. Maar ik ging door, omdat ik niet van het opgeven ben. Zo had ik het ook geleerd van mijn oma: “niet aanstellen, het gaat wel over voordat je een meisje bent”. Op een gegeven moment merk je dat de weekenden niet meer genoeg zijn om op te laden. Het gaat gewoon niet meer. Als het zondagavond was, dacht ik al: “Weer een hele week… ik kan nu al niet meer.” Ik begon me continu ziek te voelen, te balen van dingen. Merkte dat ik steeds vaker hetzelfde vertelde. Ik zat gewoon vast.”
Daya hield veel ballen hoog
“Ik was al jaren gewend om teveel hooi op mijn vork te nemen, moe te worden, en dan even gas terug te nemen voordat ik weer verder ging. Zo had ik het altijd gedaan. Eigenlijk vond ik dat ik nooit genoeg deed. In mijn drukke baan in de financiële sector zat veel groei, maar weinig zingeving. Daar maakte ik me zorgen over: zit ik wel op het goede pad? Ik probeerde dat gemis goed te maken door van alles naast mijn werk te doen, zoals vrijwilligerswerk. Vlak voordat ik instortte, deed ik heel veel tegelijk. Ik denk dat ik vooral op adrenaline ging, want ik sliep slecht en kreeg toch veel gedaan. Naast een nieuwe baan deed ik een full time studie en nog een project voor de universiteit. Ik was een huis aan het zoeken in een gestreste markt, had een druk sociaal leven en was aan een intensief sportprogramma begonnen. Ergens voelde ik de moeheid wel, maar vond ik dat ook lui van mezelf. Dat wilde ik niet voelen, dus ik pushte mezelf steeds. Met angst om te falen en schuldgevoel. Ik denk dat ik bang was dat als ik mezelf niet zou pushen, dat ik dan alleen maar op de bank zou liggen. Uiteindelijk lukte het om een huis te kopen, en toen die deal rond was – het laatste dat ik op adrenaline had gedaan – lukte het me niet meer om door te gaan.”
Hoe zag jouw leven eruit tijdens de burn out?
Anne vertelt over haar leven tijdens de burn out
“Ik weet niet meer wat ik die eerste weken, maanden, precies deed overdag. Het is fuzzy. Alles was snel te veel dus ik moest mijn dag in kleine stapjes opdelen en dan weer uitrusten. Soms ging ik een krant halen, of een boodschap doen – dat was dan de ochtend. De dagen gleden voorbij en ik vond het fijn om alleen te zijn. Ik deed heel weinig, maar ik was te moe om me te vervelen. Thuis zat ik ergens wel in een fijne bubbel. Maar zodra ik het ‘normale leven’ in ging, ontstond er paniek. Ik ben vaak weer omgekeerd en heb wat afgehuild. Dingen die vroeger vanzelf gingen, voelden nu onmogelijk. Ik herkende mezelf soms niet terug.”
Kas zat voornamelijk thuis
“Voor mij voelde het als: ik ben heel zwak, ik kan nu niet meer. En vanaf het moment dat het ook echt niet meer ging.. Ik kon niet meer met mijn leidinggevende of directeur praten, dat wilde ik echt niet. Als ze me probeerden te bellen, raakte ik helemaal in paniek. Ik wilde niet in mijn bed gaan liggen, daar kreeg ik een paniekaanval van. Dan lag ik nog liever op de bank, dat ik een soort van dacht: “Ik ben er”. Mijn hele lichaam deed pijn – ik woonde 3 hoog zonder lift. En ik durfde maar niet om hulp te vragen. Dan zat ik naar mijn telefoon te kijken.. en hoopte ik dat er iemand zou bellen zodat ik kon zeggen dat het niet goed ging. Of er iemand kon komen. Maar als dan mijn broer of mijn ouders langskwamen, dacht ik na een kwartier vaak alweer: kunnen jullie alsjeblieft weggaan. Ik was zo gevoelig voor geluid, ik trok het gewoon niet. Ik keek een beetje series, 10 minuutjes, een kwartiertje.. en dan was ik alweer helemaal vol. En ik voelde me schuldig, dag in dag uit, ik was nerveus. Dan dacht ik: “Wat zullen ze wel niet denken, dat ik me aanstel?”
Toch kwam er langzaam ook ruimte voor nieuwe ervaringen.
Kas ging naar buiten
“Pas toen leerde ik mijn woonplaats kennen. Daarvoor kwam ik nooit ergens; ik was alleen maar aan het werk of moe thuis. Nu had ik tijd om het oude dorp eens in te lopen en er gewoon te zijn.”
Daya ging reflecteren
“Voor het eerst nam ik tijd om niets te doen, om alleen maar ergens te zitten en rond te kijken. Om dingen op te schrijven. Te reflecteren en te ‘lummelen’. Dat mocht ik eerder nooit van mezelf, en nu voelde ik gek genoeg dat ik daar juist van opknapte. Ook bleek de wereld gewoon door te draaien toen ik een tijdje wat minder mijn best deed. Ik dacht dat ik altijd slim en scherp moest zijn, en moest presteren. Om goed genoeg te zijn. Maar toen dat niet lukte, hielden mijn vrienden en familie nog steeds van me. Dat was zo waardevol om te voelen, uiteindelijk gaat het om iets heel anders in het leven dan alleen wat je doet. Het mooiste vond ik dat andere mensen hun kwetsbaarheid meer durfden te tonen, omdat ik zelf niet meer in die rol van alleskunner zat.” In deze ervaringen van burn out cliënten lees je dat je ook mooie momenten kan en mag beleven tijdens een burn out. Wil je meer lezen over burn out voor inzicht en perspectief? Download dan ons gratis e-book. Twijfel je of je een burn out hebt? Doe dan de Burn Out Test en ontvang een persoonlijke analyse over hoe jij er fysiek, emotioneel en mentaal bij staat per mail.
