Een sprintje trekken naar de laatste bus; extra focus bij een belangrijke presentatie: een beetje spanning is af en toe best handig! Van oorsprong is stress zelfs méér dan handig: het is een oeroud survivalsysteem dat ons helpt snel en automatisch te reageren in bedreigende situaties. Maar wat is het verschil tussen acute stress en chronische stress en hoe maakt dit ons burn out?
Het verschil tussen acute stress en chronische stress
Stond onze voorouder oog in oog met een sabeltandtijger? Dan reageerde het stresssysteem direct: Het autonome zenuwstelsel wordt geactiveerd, waardoor de hartslag omhoog gaat en de bloedsomloop stijgt. De bloedtoevoer naar vitale organen neemt toe, terwijl het naar spijsverteringsorganen juist afneemt (dat komt later wel weer). Stresshormonen worden vrijgelaten in het bloed. We voelen minder pijn en kunnen onze spieren beter spannen. Zo krijgen we kortdurend extra energie, kracht en alertheid, en kunnen we harder wegrennen of vechten dan in normale situaties. Extra energie We leven niet meer op de savanne en de dreiging van sabeltandtijgers is tot een minimum gedaald. Toch zijn die momenten van extra energie, kracht en alertheid ook in het moderne leven nuttig en normaal. Op je werk bijvoorbeeld, of in een sociale situatie. Als die spanning kortdurend is en een duidelijke aanleiding heeft, is het gewoon stress – helemaal niets mis mee. We noemen dit acute stress. Het stressniveau daalt weer als de aanleiding voorbij is. Wanneer de stress langdurig aanhoudt, verandert dat in chronische stress. Daar is ons lichaam niet op gebouwd.
Hoe de afbraak van Cortisol invloed heeft
De stresshormonen die je lichaam op korte termijn sterker en alerter maken, beginnen het op lange termijn af te breken. Bijvoorbeeld cortisol, dat het immuunsysteem ondermijnt en de respons uiteindelijk afzwakt. De griepjes, moeheid en verkoudheden volgen elkaar steeds sneller op. Een langdurig te hoog cortisolniveau leidt ook tot stoornissen in het peil van de belangrijke neurotransmitter serotonine, die een grote rol speelt bij je stemming. Je merkt dat je steeds somberder wordt en het leven zwaarder begint te vinden. Je probeert nog door te zetten door wat ‘extra gas te geven’. De bijnieren, die o.a. cortisol en adrenaline afgeven, raken steeds verder uitgeput. Je energie gaat steeds verder achteruit, je hebt moeite met slapen en kunt je steeds slechter concentreren. Je hebt minder controle over je emoties, irritatie en tranen zitten je hoog.
Van chronische stress naar burn out
Met chronische stress ga je je dus fysiek, mentaal en emotioneel steeds slechter voelen. Burn out is de eindfase van langdurige chronische stress. Ons oude overlevingssysteem is niet gebouwd op langdurige stress en wordt daarmee zelfs een gevaar voor onze gezondheid. Hoe ontkom je aan deze dreiging? Lees daarover meer in ons gratis e-book.
